Eskiden manik depresyon olarak bilinen bipolar bozukluk, ruh halinizi etkileyen ve bir uçtan diğerine değişebilen bir durumdur. Bipolar bozukluk bir ruh sağlığı durumudur. Aşırı düşük ve yüksek ruh hali döngülerini içerir.
Bipolar bozukluğu olan bir kişi, öforik ve aşırı enerjik (‘manik’) ve çok düşük (‘depresyon’) hissetmek arasında gidip gelebilir. Manik ve depresif belirtilerin döngüsü herkes için farklıdır. Bazı insanlar için ataklar üç ila altı ay sürebilir ve birkaç yılda bir ortaya çıkabilir. Diğerleri bir yıl boyunca daha kısa ama daha sık ataklar yaşayabilir. İlaç tedavisi semptomları durdurabilir veya daha kısa veya daha az yoğun hale getirebilir.
Bipolar bozukluğun kesin nedeni bilinmemektedir. Katkıda bulunan faktörler arasında beyin kimyasalları, çevresel faktörler, fiziksel hastalık ve stres sayılabilir. Araştırmalar, nedenlerin yaklaşık yüzde 80’inin genetik olduğunu gösteriyor.
Bipolar bozukluğun belirtileri genellikle erken yetişkinlik döneminde başlar. Çoğu insan için bozukluk ömür boyu süren bir tanıdır..
Bipolar bozukluğu olan kişiler, bu karmaşık ruh sağlığı bozukluğunun öngörülemeyen ve genellikle kafa karıştırıcı özellikleriyle her gün mücadele eder. Devam eden araştırmalara rağmen, bozukluğun bilinen bir nedeni yoktur. Bipolar bozuklukla ilişkili bazı faktörler, ailede bipolar veya diğer akıl hastalıkları öyküsü, benzersiz beyin yapısı özellikleri, yüksek düzeyde stresli olaylar, ruh hali düzenlemesini etkileyen beyin kimyası dengesizliği ve istismar veya travma öyküsüdür.
Her biri benzersiz özelliklere sahip dört farklı bipolar bozukluk türü vardır. Hakim özellikler, yoğun ruh hali değişimlerini, manik dönemlerden depresif dönemlere, çoğu zaman uyarı vermeden geçişi içerir. Uyku düzeninde, yeme alışkanlıklarında, duygularda ve davranışlarda ortaya çıkan değişiklikler, ruh hali değişimlerine eşlik eder.
İnsanları nasıl etkiler?
Bipolar bozukluk hem erkekleri hem de kadınları etkiler. Birçok insan için ilk belirtiler yirmili yaşların başında ortaya çıkar. Bununla birlikte, araştırmalar bipolar bozukluğun ilk bölümünün daha erken ortaya çıktığını göstermiştir: Genellikle ergenlik döneminde ortaya çıkar ve çocuklarda bile bozukluk olabilir. Şu bir gerçek ki sağlık insan hayatındaki en değerli şeydir.
Son araştırmalar, bipolar bozukluğu olan çocukların ve gençlerin her zaman bipolar bozukluğu olan yetişkinlerin sahip olduğu aynı davranış kalıplarına sahip olmadığını göstermektedir. Örneğin, bipolar bozukluğu olan çocuklar, özellikle hızlı ruh hali değişiklikleri yaşayabilir ve aşağıda sıralanan, sinirlilik ve yüksek düzeyde kaygı gibi duygudurumla ilgili diğer belirtilerden bazılarına sahip olabilir. Ancak yetişkinlerde daha sık görülen diğer semptomları göstermeyebilirler.
İşaret ve belirtiler nelerdir?
Bipolar bozukluğu olan bir kişi mani atakları (yüksekler) ve diğer zamanlarda depresyon atakları (düşükler) yaşayacaktır. Bunlar herkesin zaman zaman yaşadığı normal mutluluk ve hüzün dönemleri değildir. Bunun yerine, epizodlar, giderek yükselen bir sarkaç gibi, yoğun veya şiddetli ruh hali değişimleridir.
Mani belirtileri şunları içerir:
- Artan enerji
- Yyku ihtiyacının azalması
- Yüksek ruh hali ve abartılı iyimserlik
- Artan fiziksel ve zihinsel aktivite
- Aşırı sinirlilik, saldırgan davranış ve sabırsızlık
- Zayıf yargı
- Aşırı harcama, acele kararlar verme ve düzensiz sürüş gibi pervasız davranışlar
- Konsantrasyon zorluğu
- Şişirilmiş öz-önem duygusu
Depresyon belirtileri ayrıca şunları içerir:
- Olağan faaliyetlere ilgi kaybı
- Uzun süreli üzgün veya sinirli ruh hali
- Enerji kaybı veya yorgunluk
- Suçluluk veya değersizlik duyguları
- Çok fazla uyumak veya uyuyamama
- Notlarda düşüş ve konsantre olamama
- Zevki yaşayamama
- İştah kaybı veya aşırı yeme
- Öfke, endişe ve endişe
- Ölüm veya intihar düşünceleri..
Yetişkinlerde, mani veya depresyon atakları genellikle haftalar veya aylar sürer, ancak daha kısa olabilir. Bununla birlikte, çocuklarda ve ergenlerde, bu bölümler çok daha kısa olabilir ve bir çocuk veya genç, gün boyunca mani ve depresyon arasında gidip gelebilir.
Mani veya depresyon epizodları düzensiz olarak ortaya çıkabilir ve öngörülemeyen bir model izleyebilir veya her zaman bir depresyon dönemini izleyen manik bir epizodla bağlantılı olabilir veya tam tersi olabilir. Bazen bölümlerin mevsimsel bir düzeni vardır. Örneğin ilkbaharda görülen maniyi, kışın depresyon izleyebilir.
Bipolar Bozukluğa Ne Sebep Olur?
Doktorlar ve bilim adamları bipolar bozukluğun kesin nedenini bilmiyorlar, ancak biyokimyasal, genetik ve çevresel faktörlerin hepsinin söz konusu olabileceğini düşünüyorlar. Bu duruma, nörotransmitter adı verilen bazı beyin kimyasallarındaki dengesizliklerin neden olduğuna inanılıyor . Nörotransmitterler dengede değilse, beynin ruh hali düzenleyici sistemi olması gerektiği gibi çalışmayacaktır.
Yakın bir akrabada bipolar bozukluk varsa, kişinin durumu geliştirme riski daha yüksektir. Yine de bu, bipolar bozukluğu olan bir akrabanız varsa, bunu otomatik olarak geliştireceğiniz anlamına gelmez! Aynı evde büyüyen tek yumurta ikizlerini içeren çalışmalarda bile, ikizlerden birinde bazen bipolar bozukluk görülürken diğerinde görülmedi. Araştırmacılar şu anda bipolar bozuklukta yer alan gen veya genleri belirlemeye çalışıyorlar.
Tedavi
Bipolar I bozukluğunun tedavisi oldukça bireyseldir ve kişinin yaşadığı semptomların türlerine ve şiddetine bağlıdır.
Duygudurum dengeleyiciler, tedavi sürecinin özüdür ve genellikle aşağıdakiler gibi diğer yöntemler kullanılır:
- Lityum gibi bir duygudurum düzenleyici
- Ruh hali değişimlerini stabilize etmek için antikonvülsanlar
- Sanrılar ve halüsinasyonlar gibi psikotik semptomları kontrol etmek için antipsikotikler ve ayrıca kendi ruh halini stabilize edici özelliklere sahip yeni atipik antipsikotikler
- Antidepresanlar (manik dönemi tetikleyebildikleri için daha az reçete edilir)
Çocuklarda bipolar bozukluk!
Bipolar bozukluk her yaştaki çocuklarda ortaya çıkabilir. 11 Ebeveynlerin ve bakıcıların benzersiz belirtilerin farkında olmaları önemlidir – çocuğun işleyişine, duygularına ve ailede bu bozukluğun geçmişine dikkat etmelidirler. Zamanında teşhis ile semptom yönetimi için bir tedavi planı daha iyi oluşturulabilir.
4 Tip Bipolar Bozukluk
Akıl sağlığı pratisyeni, DSM-5’i, hasta görüşmesini ve çeşitli tanısal değerlendirme araçlarını kullanarak, mevcut olan spesifik bipolar bozukluk tipini saptayabilir. Ulusal Akıl Hastalıkları İttifakına göre dört tip bipolar bozukluk vardır. Bunlar şunları içerir:
Bipolar I. Bipolar I bozukluk, dört tipten en yaygın olanıdır. Bipolar I, depresif epizodlar olan veya olmayan bir veya daha fazla manik epizod içerir. Mani, hastaneye yatmayı gerektirecek kadar şiddetli olmalı ve bir hafta veya daha uzun sürmelidir.
Bipolar II. Bipolar II bozukluğu, daha az şiddetli hipomanik ataklar ile depresif ataklar arasında geçiş ile karakterizedir.
Siklotimik bozukluk.
Siklotimik bozukluk veya siklotimi, iki yıldan fazla süren depresif ve hipomanik arasında tekrarlanan ruh hali değişimlerini içerir. Depresif ve mani atakları bipolar bozukluk atakları için tanı kriterlerini karşılamamaktadır. Normal ruh hali dönemleri de olabilir, ancak bu dönemler sekiz haftadan az sürer.
Belirtilmemiş bipolar bozukluk. Semptomlar diğer üç kategoriye uymadığında, ancak yine de olağandışı manik duygudurum epizodları içerdiğinde, başka türlü adlandırılamayan bipolar bozukluk vardır.
Bipolar bozuklukla yaşamak
Bipolar bozukluğun yüksek ve düşük evreleri genellikle o kadar aşırıdır ki, günlük yaşama müdahale ederler. Bununla birlikte, bipolar bozukluğu tedavi etmek için fark yaratabilecek çeşitli seçenekler vardır.
Bipolar bozukluk ve hamilelik
Bipolar bozukluk, diğer tüm zihinsel sağlık sorunları gibi, hamilelik sırasında daha da kötüleşebilir. Ancak, ihtiyacınız olursa uzman yardımı mevcuttur.
