Diyarbakır’ın Tarihi ve Diyarbakır’ın Tarihi Yapıları

MS 3. yüzyılda Roma kolonizasyonundan önce gelen antik bir şehir olan Amida, şehrin etrafına yeni surlar inşa eden Roma imparatoru II. Konstantius tarafından genişletilip güçlendirildi (349). Uzun bir kuşatmadan sonra 359'da Pers kralının eline geçmiştir. Daha sonraki Romalılar ile Persler arasındaki savaşlarda sık sık el değiştirmiş ve Araplar tarafından ele geçirildiğinde Bizans'ın elindeydi (c. 639). Abbasilerin bölge üzerindeki kontrolünün zayıflaması ve 10. yüzyılda Musul'un ( Irak'ta ) Hamdani hanedanının ortaya çıkmasıyla birlikte Amida, çeşitli Arap, Türk, Moğol ve Pers hanedanları tarafından yönetildi.tarafından ele geçirilinceye kadar1516'da Osmanlı padişahı. Osmanlı yönetiminde büyük ve önemli bir eyaletin başkenti , refahını yeniden kazandı. Pers sınırına yakın konumu da ona stratejik önem verdi ve şehir, İran'a karşı ordular için bir üs olarak kullanıldı. (YAZIMIZI OKUMAK İÇİN ASAGIYA KALDIRIN)

Diyarbakır, Mezopotamya'nın eşsiz bir şehri, yani kültür ve tarihle bezenmiş 'Bereketli Hilal'... 12 medeniyete ait kitabelerin bulunduğu surları, taş köprüleri ile "tarihin taşlara kazındığı" yer burası. ve böyle, Dicle Nehri'nin suladığı verimli topraklarda uzanıyor. (YAZIMIZI OKUMAK İÇİN ASAGIYA KALDIRIN)

Dicle Nehri boyunca yüzyıllarca bereket veren kalkan şeklindeki surları içinde yaklaşık 7000 yıl ayakta kalan bu mağrur kentin adı Asur hükümdarı Adad-Nirari'ye ait bir kabzada "Amed" olarak geçmektedir. Roma ve Bizans kaynaklarında "Amed, O'mid, Emit veya Amid" olarak geçen isim, daha sonra surların siyah renginden dolayı "Kara Amed" olmuş, son olarak surların siyah olması nedeniyle "Diyar-ı Bekr"e dönüşmüştür. Burada hüküm süren Arap kabilesinin adı. (YAZIMIZI OKUMAK İÇİN ASAGIYA KALDIRIN)

İnsanlık tarihinin en önemli eşiklerinden biri olan Diyarbakır, göçebe yaşamdan kalıcı yerleşime, avcı-toplayıcı yaşamdan tarımsal üretime geçişin yaşandığı bir döneme ev sahipliği yaptı. Neolitik Devrim olarak tanımlanan bu döneme ait kalıntılar Ergani Çayönü ören yerinde görülebilir. Kortik Tepe, insanlık tarihinin en eski köy yerleşimlerinden biri olan Çayönü ören yerinin yanı sıra Neolitik Dönem'e ait en güzel mezar buluntularına sahip Diyarbakır'da (Bismil) de yer almaktadır. (YAZIMIZI OKUMAK İÇİN ASAGIYA KALDIRIN)

Roma İmparatorluğu, Akkoyunlular, Mervaniler, Artuklular, Emeviler, Abbasiler, Osmanlı İmparatorluğu ve daha niceleri bu güzel şehri kendine yurt edinen kaç medeniyet var? Diyarbakır her birinin yuvası olmuş, onları büyütmüş, büyütmüştür. (YAZIMIZI OKUMAK İÇİN ASAGIYA KALDIRIN)

Diyarbakır'da hiç ayrımcılık görülmedi. Türkçe, Arapça ve Kürtçe konuşan Müslümanlar; Yezidiler, Museviler, Ortodoks ve Katolik Ermeniler, Ortodoks ve Katolik Süryaniler, Protestanlar, Nasturiler, Keldaniler ve Rumlar bu üstün şehirde kardeşçe yaşadılar. Ne yazık ki şu anda çeşitlilik yok ama yine de şehrin bazı bölgelerinde o günlerin izlerine rastlamak mümkün. Kent, geçmişte olduğu gibi sık sık düzenlenen kültürel etkinlikleri ve sanatsal hareketliliği ile Doğu'nun başkenti olma özelliğini korumaktadır. Sayıları her geçen gün artan kent parklarında, surların önünde Fazıl Say, Goran Bregoviç ve Sezen Aksu gibi yerli ve yabancı önemli sanatçıların konserleri düzenleniyor; paneller, sempozyumlar, tiyatro gösterileri, plastik sanat sergileri, çeşitli atölyeler; yeni açılan sinema salonlarında kısa film günleri gibi etkinlikler… modern yaşamın gereklerini sağlayarak bu şehri renklendiriyor. (YAZIMIZI OKUMAK İÇİN ASAGIYA KALDIRIN)

Şehri bir anne gibi saran surlarıyla rüya gibi bir macera vaat eden Diyarbakır; Kutsal kitaplarda anlatılan Aden bahçelerini anımsatan Hevsel Bahçeleri, bereket, Diyarbakır'a hayat veren Dicle Nehri, lezzetli yemekler, tapınaklar, köprüler ve binlerce yıldır insanların ziyaret ettiği sokaklar. İlgi noktaları Diyarbakır denilince akla ilk olarak surlar gelir. Üzerindeki yazıt, kitabe ve kabartmalarla bir açık hava müzesini andıran 22 metre yüksekliğinde ve 5.700 metre uzunluğundaki tarihi surlar. Şehri çevreleyen bu surların üzerinden akşam gün batımını izlemeden Diyarbakır'dan ayrılmamanız şiddetle tavsiye edilir. Hevsel Bahçeleri binlerce yıldır çok çeşitli flora ve faunaya ev sahipliği yapıyor ve bu eşsiz topraklara ekstra güzellik katıyor. İnsanlığın bu iki eşsiz mirası, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'ne alınmıştır. (YAZIMIZI OKUMAK İÇİN ASAGIYA KALDIRIN)

Kale ve kapıları ile birlikte Diyarbakır surları ; 'dünya cenneti' olarak tanımlanan Hevsel Bahçeleri, camiler, kiliseler, köprüler... Diyarbakır'ın her dar sokağına gömülü koca bir tarih; o sokaklardan fışkıran yaşam ve bolluk ve sonsuzluk duygusu... Zamanı unutmanın hatta kaybetmenin baştan çıkarıcı keyfi. Daha önce birçok yeri ziyaret etmiş olabilirsiniz. Diyarbakır size öncekilerden çok farklı, eşi benzeri olmayan bir macera vaat ediyor. Diyarbakır sizi kahramanı olacağınız ve uyanmak istemeyeceğiniz bir rüyaya çağırıyor. Bu çağrıya kulak verin… Bu çağrı sadece şehir merkezi için değil , Asur kaya mezarları ve peygamber mezarlarıyla Eğil için de geçerlidir; Zembil Froş'un şehri olan Silvan için ; insanlığın kalıcı yerleşiminin gerçekleştiği dönemi en iyi gözlemleyebileceğiniz yerlerden biri olan Çayönü ören yerinin de dahil olduğu Ergani için ; hem de dünyanın sonu Lice için ve diğer tüm ilçeler için.