Özlem ODABAŞI Yazdı: Travma Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?

featured

Travma insan zihninin hazmedemediği veya alışagelmediği yaşam olayları karşısında sisteminin bozulmasıdır. Kişinin yaşamının bütünlüğü ile ilgili fiziksel bir tehdit söz konusuysa, yakınları bir fiziksel tehdide maruz kaldıysa veya inanç sisteminde herhangi bir bozulma meydana geldiyse kişide psikolojik travma gerçekleşebilir.

Travma sonrası kişide stres hormonunun salgılanmasında bozukluk meydana gelir. Normalde stres bizi tehlikelerden korumak ve bunlarla başa çıkabilmemiz için oluşmaktadır. Savaş, kaç ya da olduğun yerde kal diye insanlara mesaj göndermektedir. Ancak tramvatize olmuşsak tehlike geçtikten sonra bile stres hormonu normale dönmeyerek salgılanmaya devam ediyor olacaktır. Bu durumda hem ruhsal hem de fiziksel belirtiler olarak insana geri dönüş sağlar.

Doğal afetler, savaşlar, ölüm, ölümcül yaralanmalarda olduğu gibi salgın hastalıklarda tramvatik bir etki yaratabilir. Her bireyin sahip olduğu kişilik özellikleri, geçmiş yaşantısı, baş etme stratejileri ve bulunduğu duruma göre koşullar farklıdır. Bu sebeple, her bireyin travmadan etkilenme durumu ve bu süreci yürütme biçimi değişkenlik gösterecektir. Fakat bilinen şu ki, geçmişte yaşanan benzer bir travmatik öykü varsa, kişinin bir ruhsal hastalığı varsa veyatravmatik olay sırasında koşulları daha ağırsa travma sonrası stres bozukluğu yaşayabilir. Travma Sonrası Stres Bozukluğu Çok şiddetli ruhsal stres veya travmadan sonra oluşur.

Olayı doğrudan yaşayan kişilerin yanı sıra, olayı doğrudan yaşamayan ama tanıklık eden veya haberdar olan kişilerde de TSSB oluşabilir. Deprem için birincil travma, depremi yaşamayanların yakınları veya sahada çalışanlar içinde ikincil travmaya aday olduklarını söyleyebiliriz. Üçüncül travmaya ise medya veya haberler yoluyla çevresinden duyduklarıyla travmaya maruz kalan kişiler olduğunu söyleyebiliriz.

TRAVMANIN VARLIĞINDAN NE ZAMAN SÖZ EDİLEBİLİR?

Bazı belirtiler şunlardır; kişinin uykusunda daha öncekilere nazaran farklılıklar varsa, yeme düzeninde bozukluklar olduysa, ciddi suçluluk duyguları hissediliyorsa, gün içinde sürekli ağlama, çabuk irkilme, öfke patlamaları yaşanıyorsa, aile içindeki iletişimlerde bozulmalar yaşanmaya başladıysa ve takıntı şeklinde düşünmek istemediği şeyleri de sık sık aklına getiriyorsa travmadan söz etmek mümkündür.

Bunun yanı sıra her insanın yas ve travmaya verdiği tepkiler kişiye özel biricik olduğu için bazı kişiler donma, bastırma, yok sayma gibi çeşitli ve farklı tepkilerde gösterebilir.

NELER ÖNERİLİR?

Öncelikle kişilerin hayatını tekrardan düzene sokuyor olabilmesi için koruyucu faktörlerinin olması büyük önem taşımaktadır. Tramvatize olmuş bir kişi kendine veya başkalarına karşı bir yabancılaşma veya kopma yaşayabilir. Bu sebeple güvenli bağ kurabileceği kişilerin varlığı ve destekleyici tavrı çok önemlidir. Koruyucu diğer faktörler olarak; kişinin kendisinin yaptığı veya yapabileceği iş veya aktivitelerin sürdürülmesi önerilebilir. Çünkü kişi boşta kaldığı vakitlerde zihin bu travmayı işleyememeye daha müsait olacaktır. Dolayısıyla zihnin bu travmaları işleyebilmesi için gün içinde meşguliyet önem taşıyor. Kaygı seviyesi yükseldiğinde diyaframdan nefes alınabilir. Yine kaygılı hissedilen durumlarda dengeleme yöntemiyle yani rahat bir pozisyona geçerek ve isteğe bağlı olarak da rahatlatıcı bir müzik açarak zihni dinlendirmek, uyku saatlerini sağlıklı bir şekilde düzenlemek, yeme-içme durumlarını kontrol edebilmek söylenilebilir.

Travma sonrasında stres bozukluğu ve eşlik edecek diğer olumsuz durumlara karşı önlem alabilmek için psikolojik destek önemlidir.

Özlem ODABAŞI Yazdı: Travma Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?
Giriş Yap

Diyarbakır Online ayrıcalıklarından yararlanmak için hemen giriş yapın veya hesap oluşturun, üstelik tamamen ücretsiz!