Dolar 19,0510
Euro 20,5023
Altın 1.211,97
BİST 5.031,98
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Diyarbakır 18°C
Yağmurlu
Diyarbakır
18°C
Yağmurlu
Paz 18°C
Pts 19°C
Sal 15°C
Çar 10°C

Özlem Odabaşı Yazdı: İnsan Kendini Neden Suçlar?

Uzman Klinik Psikolog Özlem Odabaşı, Psikoloji lisansını Haliç Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi’nde tamamlamıştır. Ardından yine Haliç Üniversitesin’de başladığı Klinik Psikoloji (tezli) yüksek lisans programını yüksek onur derecesi ile bitirmiştir. Uzmanlık Tezini, “Üniversite Öğrencilerinin Eş Seçim Tutumu İle Kendilik Algısı ve Mükemmeliyetçilik İlişki” üzerine yazdı. Şu an Uzman Psikolog olarak görevine devam etmektedir.
18 Mart 2023 15:48

Suçluluk duygusu birçok farklı şekilde kendini gösterebilmektedir. Temeli ise çocukluk dönemlerinde başlar. Çocukluk dönemindeki bakım veren kişilerin tutumlarının içselleştirerek modellenmesi veya çevresel diğer maruz kalınan tutumlarla ve kişinin karakter özellikleriyle de birlikte ortaya çıkan bir duygudur.

Suçluluk; bazen beklentileri karşılayamamaktan dolayı hissedilirken bazen de yapılan hatadan dolayı kişiyi kötü hissettirerek cezalandırır. Bu suçlar bazen kişiye aittir, bazen de yoğun suçluluk hissine rağmen aslında ortada gerçek bir suç yoktur.

Suçluluk duygusuna sebep olan şeylerden biri beklentidir. Örneğin; neden 90 aldın da 100 almadın  tutumdaki ebeveyn çocuğa suçluluk duygusunu yüklemiş olabilir. Bunu içselleştirip model almış bir çocuk, gelecek yaşantısında sürekli olarak her şeyin en iyisini yapmayı bekleyip ve yapamadığı taktirde kendini suçlayarak, kötü hissettirerek cezalandırabilir.

Suçlayıcı bir ailede yetişmek; kişinin sürekli olarak kendini eleştiren ve yargılayan biri haline gelmesine sebep olmuş olabilir. Örneğin; senden bir adam olmaz, sen yapamazsın, senden ne hayır gördük ki, bak komşunun oğluna senin gibi mi vb. tutumlara maruz kalmakta suçluluk psikolojisinin temelini oluşturur. Sürekli olarak suçlanmaya maruz kalındığı için, kişi ortada gerçek bir suç olmadığında bile hatalı veya kusurlu olduğunu düşünebilir.

Suçluluk duygusu; hata veya yanlış yaptığımızda bunu algılamamızı sağlayacak duygusal bir uyarıdır. Kişi bilinçli veya bilinçsiz bir yanlış yaptığında suçluluk duygusu sayesinde kendini kötü hissederek hatanın farkına varır. Bu sebeple belirli bir düzeye kadar aslında suçluluk duygusunun olması, kişinin kendisini ve diğer ilişkilerini korur.

Örneğin; daha önce öfkeyle kızıp kalbini kırdığını fark ettiğiniz arkadaşınıza karşı suçluluk duygusu hissettiğinizde bu duygu tekrar aynı hatayı yapmamak için sizi korur. Önemli olan belirli bir seviyeye veya suçun boyutuna göre duyulan suçluluktur. En ufacık bir şeyde bile kişinin kendini yargılaması, olay kapansa bile suçluluk duygusunun yoğun hissedilmesi, bazen de kendisinin işlemediği bir suçu üstlenmiş olmak sağlıksız suçluluk duygusudur. Sağlıksız suçluluk duygusuna sahip kişiler, aşırı fedakar, sabırlı, hassas, çok vicdanlı ve merhametlide olabilmektedir.  Mükemmeliyetçilik, kontrolcü olma, endişeli ve kaygılı olma, özgüven eksikliği olan kişilerde suçluluk duygusunu hisseden kişilerde sık rastlanan diğer durumlardır.

Suçluluk duygusuyla nasıl baş edilir?

Suçluluk duygusunda kişi kendini çok fazla yargılayabilir, eleştirebilir ve bir başkasına gösterdiği hassasiyeti kendine gösteremeden acımasızca suçlayıp affetmekte güçlük çekebilir. Bu sebeple bir uzman desteği önemlidir. Duygunuzu tanımak ve anlamak gerekir. Hissettiği suçluluğun sağlıklı suçluluk duygusu mu? Sağlıksız suçluluk duygusu mu? Olduğunu ayırt etmekle başlayıp kişinin durumuna göre bir yol belirlenerek üstesinden gelmenin imkansız olmadığı bir durumdur.

ETİKETLER: